Jesień to dla kierowców szczególne wyzwanie – wieczorami szybko robi się ciemno, rano często pojawia się mgła, a do tego dochodzi deszcz i pierwsze przymrozki. Na pomoc przychodzą światła, które prawidłowo oświetlają nam drogę podczas jazdy. Każdy kierowca powinien znać podstawy dotyczące korzystania ze świateł w swoim pojeździe – jakich świateł używać w danej sytuacji, kiedy je włączyć oraz jak je konserwować i wymieniać.
Czy wiesz, kiedy włączyć światła przeciwmgłowe tylne? Albo jakie oświetlenie najlepiej sprawdzi się w deszczu? W tym artykule przyjrzymy się wszystkim aspektom oświetlenia samochodowego – od zasad używania świateł po najnowsze technologie i przepisy, aby Twój samochód był bezpieczny w każdych warunkach.
Spis treści
- Rodzaje świateł w samochodzie i ich zastosowanie
- Światła w samochodzie – kiedy je włączać i o czym pamiętać?
- Ustawienie świateł
- Nowoczesne technologie oświetlenia
- Przepisy i mandaty
- Konserwacja i wymiana żarówek w samochodzie
- Podsumowanie
- Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Rodzaje świateł w samochodzie i ich zastosowanie
Każdy samochód wyposażony jest w różne rodzaje świateł, z których każde pełni określoną funkcję. Znajomość ich przeznaczenia oraz zasad ich używania jest kluczowa dla bezpiecznej jazdy, zwłaszcza w trudnych warunkach pogodowych. Warto zatem przypomnieć sobie, co możemy znaleźć w naszym pojeździe.
Światła mijania
Podstawowe oświetlenie używane po zmroku lub przy ograniczonej widoczności. Oświetlają drogę na około 50–70 metrów, nie oślepiając innych kierowców. W Polsce świateł mijania jest obowiązkowe przez cały rok – w ciągu dnia można używać świateł dziennych lub mijania, po zmroku należy używać świateł mijania.
Światła drogowe
Nazywane też światłami długimi. Służą do jazdy nocnej na drogach nieoświetlonych, gdy nie ma ruchu przeciwnego ani pojazdów przed nami. Świateł drogowych można używać tylko w takich warunkach;, w przeciwnym razie oślepiają innych kierowców – ich snop światła może sięgać nawet 150 metrów.
Światła postojowe
To niewielkie lampki sygnalizujące obecność zaparkowanego pojazdu. Używa się ich podczas postoju po zmroku, szczególnie na drogach słabo oświetlonych lub nieoświetlonych. Nie należy ich mylić ze światłami pozycyjnymi.
Światła pozycyjne
Światła pozycyjne służą do sygnalizowania obecności pojazdu podczas jazdy przy słabej widoczności, np. o zmierzchu, w tunelu lub przy ograniczonej widoczności. Nie oświetlają drogi, a jedynie pokazują innym kierowcom, gdzie znajduje się samochód.
Światła dzienne
Światła do jazdy dziennej (DRL – Daytime Running Lights) to stosunkowo nowy element obowiązkowy w samochodach. Od 2011 roku wszystkie nowe pojazdy muszą być w nie wyposażone. Włączają się automatycznie po uruchomieniu silnika i ich zadaniem jest zwiększenie widoczności pojazdu w ciągu dnia. Są mniej intensywne niż światła mijania i nie oświetlają drogi – służą wyłącznie do sygnalizacji obecności auta na drodze.
Światła awaryjne
To równoczesne miganie wszystkich kierunkowskazów. Włączenie świateł awaryjnych następuje w sytuacjach nagłych – podczas postoju na poboczu z powodu awarii czy w korku na autostradzie, aby ostrzec jadących z tyłu kierowców, lub gdy pojazd porusza się wyjątkowo wolno i może stanowić zagrożenie. Niewłaściwe używanie świateł awaryjnych (np. podczas parkowania w niedozwolonym miejscu) jest wykroczeniem.
Światła przeciwmgielne (światła przeciwmgłowe przednie i tylne)
Dzielą się na światła przeciwmgielne przednie i światła przeciwmgielne tylne. Przednie mają żółtawy lub biały kolor i są umieszczone nisko, aby oświetlać drogę pod warstwą mgły. Korzystanie ze świateł przeciwmgłowych powinno być ograniczone wyłącznie do rzeczywiście trudnych warunków (gęstej mgły, intensywnych opadów śniegu lub deszczu). Tylne światła przeciwmgielne to bardzo jasne czerwone lampki, które włączamy tylko w wyjątkowo trudnych warunkach atmosferycznych – ich niewłaściwe użycie może oślepiać jadących z tyłu kierowców i skutkuje mandatem.
Kierunkowskazy
Służą do sygnalizowania zamiaru zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu. To podstawowy element komunikacji między uczestnikami ruchu drogowego. Włączamy je zawsze przed skrętem, zmianą pasa, wyprzedzaniem, włączaniem się do ruchu czy zjazdem na pobocze. Niestosowanie kierunkowskazów to jedno z najczęstszych wykroczeń drogowych, które może prowadzić do kolizji.
Światła cofania
To białe lampki, które włączają się automatycznie po włączeniu biegu wstecznego. Oświetlają obszar za pojazdem i ostrzegają innych uczestników ruchu, że samochód cofa. Szczególnie ważne są podczas manewrów parkingowych po zmroku oraz w miejscach o ograniczonej widoczności. Niesprawne światła cofania mogą utrudnić bezpieczne wykonanie manewru i stanowią wadę techniczną pojazdu.
Światła hamowania
To czerwone lampki z tyłu pojazdu, które włączają się automatycznie po naciśnięciu pedału hamulca. Ich zadaniem jest natychmiastowe ostrzeżenie jadących z tyłu kierowców o zwalnianiu lub zatrzymywaniu się. Nowoczesne samochody często wyposażone są w dodatkowe trzecie światło stopu umieszczone na wysokości tylnej szyby. Niesprawne światła hamowania to poważne zagrożenie – jadący z tyłu kierowca może nie zauważyć, że zwalniamy, a to może prowadzić do kolizji.
Światła w samochodzie – kiedy je włączać i o czym pamiętać?
W nowoczesnych samochodach, wyposażonych w światła dzienne, nie trzeba pamiętać o ich włączaniu – pojazd automatycznie uruchomić światła. W starszych modelach jednak kierowca musi je włączyć ręcznie jeszcze przed ruszeniem w drogę. Sterowanie odbywa się za pomocą przełącznika przy kierownicy lub na desce rozdzielczej, gdzie znajdują się również kontrolki świateł z charakterystycznymi symbolami, informującymi, które oświetlenie jest aktualnie aktywne.
Pamiętajmy też o tym, by wyłączyć światła po zakończeniu jazdy. W starszych pojazdach niewypięte światła mogą prowadzić do rozładowania akumulatora, co uniemożliwi ponowne uruchomienie silnika. Nowoczesne samochody zazwyczaj mają system automatycznego wyłączania oświetlenia po zgaszeniu silnika lub ostrzegają dźwiękiem o włączonych światłach.
Ustawienie świateł
Równie ważne jak włączenie świateł jest ich prawidłowe ustawienie. Źle wyregulowane reflektory mogą oślepiać innych kierowców lub źle oświetlać drogę. Ustawienie świateł warto sprawdzić podczas przeglądów technicznych, po wymianie żarówek czy po przewożeniu ciężkiego ładunku, który może zmienić kąt nachylenia pojazdu.
Nowoczesne technologie oświetlenia
Współczesne samochody oferują nowoczesne technologie oświetlenia, które poprawiają widoczność i bezpieczeństwo jazdy. Halogeny są tanie, ale mają krótką żywotność i niższą wydajność. Światła ksenonowe (HID) świecą jaśniej, mają biało-niebieski kolor i dłuższą żywotność, lecz wymagają specjalnych reflektorów. LED-y cechują się bardzo długą żywotnością, niskim zużyciem energii i precyzyjnym światłem, stosowane są zarówno w mijaniach, jak i światłach dziennych czy drogowych. Światła laserowe z kolei oferują największy zasięg i efektywność, głównie w samochodach premium.
Obecnie wiele aut też jest wyposażonych w systemy adaptacyjne, które automatycznie regulują kierunek i zasięg wiązki światła oraz przełączają między światłami mijania a drogowymi, zwiększając komfort i bezpieczeństwo w każdych warunkach.
Przepisy i mandaty
Polskie przepisy jasno określają zasady używania oświetlenia – od 2007 roku obowiązuje jazda z włączonymi światłami przez cały rok. W ciągu dnia wystarczą światła do jazdy dziennej lub mijania, natomiast po zmroku konieczne są światła mijania.
Za jazdę bez włączonych świateł grozi mandat w wysokości 100 zł. Niesprawne oświetlenie to poważniejsze wykroczenie – w zależności od sytuacji kara może wynosić od 100 do nawet 500 zł, a w skrajnych przypadkach możliwe jest zatrzymanie dowodu rejestracyjnego.
Niewłaściwe używanie świateł przeciwmgielnych również skutkuje mandatem w wysokości 100 zł. Pamiętajmy, że nie są one „dodatkowymi światłami do lepszej widoczności” – mają konkretne zastosowanie w określonych warunkach atmosferycznych.
Konserwacja i wymiana żarówek w samochodzie
Regularna kontrola oświetlenia powinna stać się nawykiem każdego kierowcy. Sprawdzaj co kilka tygodni, czy wszystkie światła działają prawidłowo – nie tylko, czy świecą, ale też czy kolor i intensywność są prawidłowe. Przyciemnione lub zmieniające barwę żarówki mogą się wkrótce przepalić.
Wymiana żarówek halogenowych jest prosta i można ją wykonać samodzielnie – pamiętaj, by nie dotykać szklanej bańki palcami. Ksenonowe i LED-owe układy wymagają wizyty w warsztacie, a w przypadku ksenonów najlepiej wymieniać obie żarówki jednocześnie.
Warto także dbać o reflektory i klosze – zabrudzenia i matowienie plastiku ograniczają skuteczność światła. Brudne światła zewnętrzne mogą ograniczyć zasięg o połowę. Regularne mycie i ewentualna regeneracja matowych kloszy zwiększa bezpieczeństwo i widoczność na drodze.
Podsumowanie
Sprawne i prawidłowo używane światła to podstawa bezpieczeństwa na drodze. Znajomość rodzajów świateł w samochodzie to elementarna wiedza, którą każdy kierowca powinien posiadać (przecież jest ona już sprawdzana na egzaminie na prawo jazdy). Prowadzący pojazd musi więc umieć włączać poszczególne światła, dbać o ich stan techniczny, warto też, by korzystał z nowoczesnych technologii oświetleniowych. Dzięki temu zwiększa komfort i bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
1. Kiedy należy włączyć światła mijania?
Jest to obowiązkowy rodzaj świateł w aucie, które należy używać przez cały rok w Polsce, jeśli pojazd nie ma świateł dziennych. Światła mijania zastępuje się innymi tylko wtedy, gdy warunki tego wymagają – np. światłami drogowymi na nieoświetlonej drodze lub światłami przeciwmgielnymi w gęstej mgle czy intensywnym deszczu lub śniegu.
2. Czy można używać świateł przeciwmgielnych w deszczu lub lekkiej mgle?
Nie. Włączyć światła przeciwmgielne przednie należy tylko przy gęstej mgle, intensywnych opadach śniegu lub deszczu. Tylne światła przeciwmgielne można włączyć wyłącznie w wyjątkowo trudnych warunkach.
3. Jak często należy sprawdzać działanie wszystkich świateł samochodowych?
Co kilka tygodni oraz przed każdą dłuższą trasą. Warto zwracać uwagę, czy na desce rozdzielczej nie świeci się symbol świateł, który może informować o niesprawnym oświetleniu.
4. Jak uniknąć oślepiania innych kierowców jadących z naprzeciwka?
Należy używać świateł drogowych tylko na drogach nieoświetlonych, gasić je przy mijaniu innych pojazdów lub gdy doganiamy auto przed sobą.
5. Czym są światła obrysowe i światła odblaskowe?
Światła obrysowe oznaczają kontur pojazdu w ciemności, a światła odblaskowe odbijają światło innych aut, zwiększając widoczność.
