Jak odpowietrzyć hamulce w samochodzie z ABS? – przewodnik dla kierowców

odpowietrzanie hamulców za pomocą specjalistycznego sprzętu u mechanika

Układ hamulcowy to jeden z najważniejszych systemów bezpieczeństwa w samochodzie, dlatego jego prawidłowe działanie jest kluczowe. Odpowietrzanie hamulców to zabieg konserwacyjny, który dotyczy zarówno samochodów wyposażonych w system ABS (Anti-lock Braking System), jak i tych bez tego układu. Chcemy więc wyjaśnić, jak prawidłowo przeprowadzić proces odpowietrzania, szczególnie w przypadku pojazdów z ABS, dlaczego jest to tak istotne i w jakich sytuacjach należy wykonać ten zabieg.

Spis treści

  1. Czym jest ABS i jak działa?
  2. Kiedy potrzebne jest odpowietrzanie hamulców?
  3. Jak rozpoznać, że należy odpowietrzyć hamulce?
  4. Przygotowanie do odpowietrzania
  5. Odpowietrzanie hamulców w aucie z ABS i bez ABS
  6. Proces odpowietrzania układu z ABS – różne metody
  7. Jak odpowietrzyć hamulce z ABS krok po kroku?
  8. Czy mogę samodzielnie odpowietrzyć hamulce?
  9. Uwagi końcowe i bezpieczeństwo
  10. Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czym jest ABS i jak działa?

ABS (Anti-lock Braking System) to zaawansowane rozwiązanie techniczne, które zapobiega blokowaniu kół podczas gwałtownego hamowania. System składa się z czujników prędkości obrotowej kół, modułu sterującego i zespołu elektrozaworów. Gdy czujniki wykryją, że któreś koło zaczyna się blokować, ABS automatycznie moduluje ciśnienie płynu hamulcowego, zapewnia tym samym optymalne hamowanie bez poślizgu i pozwala kierowcy zachować kontrolę nad pojazdem nawet w sytuacjach awaryjnych.

Kiedy potrzebne jest odpowietrzanie hamulców?

Odpowietrzanie układu hamulcowego jest konieczne, gdy:

  • wymienimy elementy układu hamulcowego (klocki, tarcze, przewody) – podczas wymiany tych części często dochodzi do rozszczelnienia układu i dostaje się wtedy do niego powietrze. Nawet jeśli wymiana przebiegła sprawnie, odpowietrzenie jest dobrą praktyką, która zwiększa bezpieczeństwo;
  • pedał hamulca staje się „miękki” lub „gąbczasty” – jest to najbardziej charakterystyczny objaw zapowietrzenia. Pedał zapowietrzonego układu nie stawia odpowiedniego oporu, zapada się zbyt głęboko lub wymaga kilkukrotnego pompowania, by uzyskać właściwą siłę hamowania. Czasem też pedał stopniowo opada przy stałym nacisku;
  • zacznie brakować płynu hamulcowego – jeśli poziom płynu hamulcowego w zbiorniku wyrównawczym pompy się obniża lub widoczne są wycieki, układ mógł się zapowietrzyć. Należy najpierw znaleźć i usunąć przyczynę wycieku, a następnie odpowietrzyć układ.

Warto też odpowietrzać hamulce profilaktycznie co 2-3 lata, wraz z wymianą płynu hamulcowego – czasem pochłania on wilgoć z powietrza, co pogarsza jego właściwości i może prowadzić do korozji elementów układu. Regularna wymiana i odpowietrzanie zapobiega tym problemom.

Jak rozpoznać, że należy odpowietrzyć hamulce?

Obecność powietrza w układzie hamulcowym jest niebezpieczna, ponieważ powietrze, w przeciwieństwie do płynu, można ścisnąć. Objawia się to wydłużonym skokiem pedału hamulca, opóźnioną reakcją układu na nacisk pedału oraz zmniejszoną siłą hamowania. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do całkowitej utraty skuteczności hamulców, szczególnie przy dynamicznym hamowaniu lub długich zjazdach, gdy układ się nagrzewa.

Przygotowanie do odpowietrzania

Przed rozpoczęciem pracy należy zgromadzić niezbędne narzędzia:

  • nowy płyn hamulcowy odpowiedniej klasy (DOT 3, DOT 4 lub DOT 5.1 – zgodnie z zaleceniami producenta) – musi być on zgodny z wcześniej używanym płynem, gdyż mieszanie różnych typów może uszkodzić układ,
  • klucz do odpowietrzników – specjalnie wyprofilowany do otwierania i zamykania zaworów odpowietrzających,
  • przezroczysty wężyk – jego przezroczystość pozwala obserwować wypływający płyn i pęcherzyki powietrza,
  • pojemnik na płyn – najlepiej przezroczysty, minimum litrowy; zużyty płyn wymaga specjalnej utylizacji,
  • środki ochrony osobistej (rękawice, okulary ochronne) – płyn hamulcowy jest silnie żrący i może uszkodzić skórę, oczy oraz lakier samochodowy.
Mechanik naprawia hamulce w samochodzie
Aby nie dopuścić do zapowietrzenia hamulców, należy regularnie kontrolować poziom płynu hamulcowego i natychmiast reagować na wszelkie wycieki z układu.

Odpowietrzanie hamulców w aucie z ABS i bez ABS

Odpowietrzanie hamulców z ABS jest bardziej skomplikowane niż w układach bez ABS. Wymaga aktywacji pompy ABS i elektrozaworów, często za pomocą komputera diagnostycznego, aby skutecznie usunąć powietrze. W przypadku prostszych układów bez ABS wystarczy tradycyjna metoda dwuosobowa lub ciśnieniowa. Kluczowa różnica polega na obecności pompy ABS – gdy ta się zapowietrzy, może być potrzebny specjalistyczny sprzęt. Warto zapoznać się z zaleceniami producenta, by uniknąć problemów z działaniem systemu.

Proces odpowietrzania układu z ABS – różne metody

Metoda tradycyjna (dwuosobowa)

Jest to najprostsza metoda, wymaga jednak pomocy drugiej osoby. Jedna naciska pedał hamulca, a druga operuje odpowietrznikami. Osoba przy pedale musi zakręcić zapłon, po czym utrzymywać stałe tempo: wciśnięcie pedału, sygnał „naciskam”, po którym druga osoba może odkręcić zawór odpowietrzający.  Po wypłynięciu porcji płynu należy zakręcić zawór i dopiero wtedy zwolnić pedał. Proces powtarzamy przy każdym kole według ścisłej kolejności odpowietrzania: rozpoczynamy od kół tylnych, zwykle od prawego tylnego, ponieważ to koło jest umiejscowione najdalej od pompy hamulcowej, następnie lewe tylne, a później przechodzimy do kół przednich – najpierw prawe przednie, potem lewe przednie. Przy każdym kole cykl „naciśnij-odkręć-zakręć-zwolnij” powtarzamy, aż przestaną pojawiać się pęcherzyki powietrza w wypływającym płynie.

Metoda z użyciem urządzenia do odpowietrzania

Wykorzystuje się tutaj specjalne urządzenie podciśnieniowe, które zasysa powietrze i płyn z układu. Urządzenie podłącza się bezpośrednio do odpowietrznika i zbiornika wyrównawczego, gdzie utrzymuje stałe podciśnienie. Ta metoda jest bardziej efektywna i może być wykonana przez jedną osobę, a przezroczysty zbiornik pozwala na ciągłą obserwację zasysanego płynu.

Metoda z wykorzystaniem testera diagnostycznego

Jest to najbardziej zaawansowana metoda, szczególnie skuteczna w przypadku układów z ABS. Tester diagnostyczny pozwala na aktywację pompy ABS, co umożliwia dokładniejsze odpowietrzenie modułu. Proces jest w dużej mierze zautomatyzowany – tester prowadzi mechanika przez kolejne etapy odpowietrzania, co jest szczególnie przydatne przy skomplikowanych układach hamulcowych.

Jak odpowietrzyć hamulce z ABS krok po kroku?

Aby prawidłowo odpowietrzyć hamulce, musimy przyjąć odpowiednią kolejność czynności.

  1. Unosimy samochód i zabezpieczamy go podporami.
  2. Sprawdzamy poziom płynu hamulcowego w zbiorniczku wyrównawczym.
  3. Zdejmujemy kołpaki ochronne z odpowietrzników.
  4. Rozpoczynamy od najdalszego koła.
    • Zakładamy wężyk na odpowietrznik.
    • Drugi koniec wężyka umieszczamy w pojemniku z płynem hamulcowym.
    • Pompujemy pedałem hamulca (w metodzie tradycyjnej).
    • Otwieramy odpowietrznik, gdy pedał jest wciśnięty.
    • Zamykamy odpowietrznik przed zwolnieniem pedału.
  5. Powtarzamy proces, aż z układu przestanie wydobywać się powietrze.
  6. Kontrolujemy poziom płynu w zbiorniczku wyrównawczym.

Czy mogę samodzielnie odpowietrzyć hamulce?

Samodzielne odpowietrzenie hamulców jest możliwe, jednak wymaga to odpowiedniej wiedzy, narzędzi i zachowania procedur bezpieczeństwa. Najprostsza metoda tradycyjna wymaga pomocy drugiej osoby, ale można też użyć specjalnego urządzenia podciśnieniowego. W przypadku nowszych aut lub braku pewności co do własnych umiejętności, bezpieczniej będzie powierzyć odpowietrzanie profesjonalnemu warsztatowi – układ hamulcowy to kluczowy element bezpieczeństwa, więc ewentualne błędy mogą mieć poważne konsekwencje. Szczególnie w przypadku układów z ABS zadanie to jest zalecane głównie osobom z doświadczeniem w mechanice samochodowej.

Uwagi końcowe i bezpieczeństwo

Podczas odpowietrzania hamulców należy pamiętać o kilku kluczowych zasadach.

  • Nigdy nie dopuszczamy do opróżnienia zbiorniczka wyrównawczego
  • Unikamy rozlania płynu hamulcowego na lakier (jest silnie żrący).
  • Nie mieszamy różnych typów płynu hamulcowego.
  • Po zakończeniu pracy sprawdzamy szczelność układu i skuteczność hamowania.

Po odpowietrzeniu układu należy przeprowadzić jazdę próbną w bezpiecznym miejscu, aby upewnić się, że hamulce działają prawidłowo. Jeśli nie masz doświadczenia w tego typu pracach, najlepiej powierzyć odpowietrzanie hamulców profesjonalnemu warsztatowi. Prawidłowo działający układ hamulcowy to podstawa bezpieczeństwa na drodze.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Jak nie dopuścić do zapowietrzenia hamulców? 

Aby nie dopuścić do zapowietrzenia hamulców, należy regularnie kontrolować poziom płynu hamulcowego i natychmiast reagować na wszelkie wycieki z układu. Istotna jest też regularna wymiana płynu (co 2-3 lata), a podczas napraw układu hamulcowego trzeba uważać, by nie dopuścić do jego rozszczelnienia – nie należy zostawiać otwartych przewodów hamulcowych, a zbiorniczek wyrównawczy powinien być zawsze odpowiednio napełniony.

2. Jaka metoda odpowietrzania hamulców jest najczęściej stosowana?

Najpopularniejsza jest metoda tradycyjna – jest tania i nie wymaga specjalistycznego sprzętu. Skuteczna w układach bez ABS i w prostych systemach ABS, ale w nowoczesnych samochodach z zaawansowanymi systemami może być niewystarczająca bez odpowiednich narzędzi lub komputera diagnostycznego.

3. Co zrobić, jeśli płyn hamulcowy w zbiorniku opada zbyt szybko podczas odpowietrzania?

Natychmiast przerwij odpowietrzanie i uzupełnij płyn w zbiorniczku, aby uniknąć zapowietrzenia układu. Sprawdzaj poziom płynu regularnie podczas procesu.

4. Czy podczas odpowietrzania układu ABS należy włączać zapłon?

Tak, w wielu pojazdach z ABS zapłon powinien być włączony, aby aktywować pompę ABS i zawory, co ułatwia odpowietrzanie. Sprawdź instrukcję pojazdu dla pewności.

5. Jaka jest kolejność odpowietrzana hamulców?
Kolejność odpowietrzania hamulców to: najpierw tylne koło prawe (najdalej od pompy hamulcowej), następnie tylne lewe, potem przednie prawe, a na końcu przednie lewe. Przy każdym kole należy odpowietrzać do momentu, aż przestaną pojawiać się pęcherzyki powietrza w wypływającym płynie.