Dym wydobywający się spod maski, zwiększone zużycie oleju silnikowego, a może nietypowe odgłosy podczas pracy silnika? To mogą być objawy zatkania odmy olejowej. Czym dokładnie jest odma olejowa, jak wpływa na pracę Twojego samochodu i dlaczego warto o nią dbać? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w naszym artykule.
Spis treści
- Czym jest odma olejowa?
- Jak działa odma olejowa?
- Zatkana odma olejowa – objawy
- Konserwacja odmy
- Wpływ jakości oleju na pracę odmy olejowej
- Podsumowanie
- Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czym jest odma olejowa?
Odma olejowa to element systemu wentylacji skrzyni korbowej silnika, którego głównym zadaniem jest odprowadzanie gazów przedostających się z komór spalania do skrzyni korbowej (tzw. gazów blow-by). W trakcie pracy silnika, zwłaszcza podczas spalania mieszanki paliwowo-powietrznej w cylindrach, część gazów przedostaje się przez pierścienie tłokowe do komory korbowej. Bez odpowiedniego systemu odprowadzania gazy te zwiększałyby ciśnienie wewnątrz bloku silnika, co prowadziłoby do wycieku oleju silnikowego przez uszczelniacze i uszczelki.
Możemy wyróżnić dwa główne warianty: odmę otwartą – stosowaną w starszych konstrukcjach silnikowych, odprowadza ona nadmiar gazów bezpośrednio do atmosfery – oraz odmę zamkniętą – stosowaną w nowoczesnych silnikach, ta z kolei kieruje gazy z powrotem do układu dolotowego, gdzie są one spalane w komorach spalania.
Jak działa odma olejowa?
Układ odmy w samochodzie działa na zasadzie różnicy ciśnień występującej między wnętrzem silnika a układem dolotowym. W nowoczesnych silnikach z zamkniętym układem odmy cały proces zaczyna się od gazów blow-by, które podczas pracy silnika przedostają się przez pierścienie tłokowe do skrzyni korbowej. Tam gromadzą się w jej górnej części, skąd – unosząc się naturalnie – są wychwytywane przez odmę.
Zebrane gazy przechodzą przez specjalny separator odmy olejowej, który najczęściej przybiera formę labiryntu lub drobnej siatki. Ten kluczowy element zatrzymuje rozpylone cząsteczki oleju, jednocześnie pozwalając gazom przepływać dalej. Oddzielony w tym procesie olej nie jest marnowany – spływa on stopniowo z powrotem do miski olejowej, gdzie ponownie włącza się do obiegu smarowania silnika.
Po oczyszczeniu gazy trafiają do kolektora dolotowego, skąd ponownie dostają się do komór spalania, zamykając tym samym obieg. Odma olejowa jest stosunkowo prostym, ale inteligentnie zaprojektowanym układem odpowietrzania, który spełnia podwójną rolę – nie tylko chroni środowisko przed emisją szkodliwych substancji, ale również skutecznie utrzymuje optymalne ciśnienie wewnątrz silnika, co pozwala mu pracować bezproblemowo przez długie lata.
Zatkana odma olejowa – objawy
Uszkodzona odma olejowa może powodować różne problemy z silnikiem. Najczęstsze objawy świadczące o jej awarii to:
- nadmierne zużycie oleju – jeśli zauważasz, że musisz częściej uzupełniać olej, może to być związane z nieprawidłowym działaniem odmy,
- wycieki oleju – nadmierne ciśnienie w skrzyni korbowej może prowadzić do przecieków przez uszczelki i uszczelniacze,
- dymienie z silnika – szczególnie biały lub niebieski dym z układu wydechowego,
- osady olejowe – charakterystyczne osady oleju wokół korka wlewu oleju lub na elementach pod maską,
- problemy z pracą silnika na biegu jałowym – nieregularna praca, dławienie się silnika,
- spadek mocy silnika – spowodowany zakłóceniami w składzie mieszanki paliwowo-powietrznej oraz przedostawaniem się oleju do układu dolotowego.
Konserwacja odmy
Aby zapewnić długą i bezproblemową pracę odmy olejowej w silniku, warto pamiętać o kilku prostych zasadach, które pomogą utrzymać ją w dobrej kondycji. Przede wszystkim stosuj oleje silnikowe wysokiej jakości, które są odpowiednie dla Twojego konkretnego modelu – właściwy dobór oleju to fundament sprawnego działania całego układu. Równie istotne jest przestrzeganie zalecanych przez producenta interwałów wymiany oleju silnikowego, co zapobiega gromadzeniu się szkodliwych osadów i zanieczyszczeń w systemie odmy.
Unikaj także długotrwałej pracy silnika na biegu jałowym, szczególnie gdy jest zimny, ponieważ sprzyja to tworzeniu się kondensatu w układzie. Jeśli jesteś właścicielem starszego samochodu, rozważ okresowe czyszczenie odmy olejowej, ponieważ w tych pojazdach przewody mają tendencję do zatykania się po dłuższym użytkowaniu. Natomiast w przypadku zauważenia jakichkolwiek objawów zapchania odmy olejowej, nie zwlekaj i skonsultuj się z mechanikiem, aby sprawdzić stan tego podzespołu – wczesna diagnoza może zapobiec poważniejszym i kosztownym uszkodzeniom silnika.
Wpływ jakości oleju na pracę odmy olejowej
Jak już wspomnieliśmy wcześniej, jakość stosowanego oleju silnikowego ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania odmy olejowej. Oleje niskiej jakości szybciej tworzą osady i szlam, które mogą zatykać przewody odmy, uniemożliwiając jej efektywną pracę. Prawidłowa lepkość oleju zapewnia odpowiednie uszczelnienie pierścieni tłokowych, co bezpośrednio przekłada się na zmniejszenie ilości gazów blow-by przedostających się do skrzyni korbowej. Warto wybierać oleje syntetyczne, które zazwyczaj lepiej radzą sobie z wysokimi temperaturami i wolniej utleniają się, dzięki czemu powstaje mniejsza ilość osadów. Ponadto regularna wymiana oleju zgodnie z zaleceniami producenta zapobiega gromadzeniu się zanieczyszczeń, które mogłyby negatywnie wpłynąć na sprawność odmy i całego silnika.
Podsumowanie
Należy pamiętać, że system odmy olejowej pełni funkcję regulatora prawidłowej pracy silnika. Jego sprawność decyduje nie tylko o efektywności jednostki napędowej, ale również o jej długowieczności. Regularne serwisowanie, stosowanie wysokiej jakości olejów oraz świadomość objawów potencjalnych problemów mogą uchronić nas przed kosztownymi naprawami odmy. A jak powszechnie wiadomo – lepiej zapobiegać, niż leczyć.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
1. Jakie są najczęstsze przyczyny awarii odmy olejowej?
Wśród najczęstszych przyczyn wyróżniamy: zatkanie przewodów nagarem i gęstymi osadami z oleju, zamarznięcie skroplin w niskich temperaturach, uszkodzenia mechaniczne przewodów oraz zużycie separatora oleju.
2. Czy mogę jeździć samochodem z uszkodzoną odmą olejową?
Nie jest to zalecane. Jazda z uszkodzoną odmą może prowadzić do zwiększonego zużycia oleju, wycieków, spadku mocy silnika i w konsekwencji do poważniejszych i kosztownych awarii.
3. Czy zapchana odma może uszkodzić silnik?
Tak. Zatkana odma olejowa może sprawić, że wzrośnie ciśnienie w skrzyni korbowej, a to prowadzi do wycieków oleju przez uszczelki, zwiększonego zużycia oleju, a w dłuższej perspektywie do uszkodzenia uszczelek, łożysk i innych elementów silnika.
4. Czy każda odma olejowa działa tak samo?
Nie. Istnieją dwa główne typy odmy silnika: odma otwarta (w starszych pojazdach), odprowadzająca gazy ze skrzyni korbowej do atmosfery, oraz odma zamknięta (w nowszych modelach), kierująca gazy z powrotem do układu dolotowego. Różnią się też konstrukcją w zależności od producenta i modelu silnika.
5. Jak często należy kontrolować stan odmy olejowej?
Zaleca się kontrolę przy okazji regularnych przeglądów samochodu, czyli co 10-15 tysięcy kilometrów lub raz w roku. W starszych pojazdach warto sprawdzać ją częściej, by zapobiec ewentualnym usterkom.
6. Czy jazda na krótkich dystansach wpływa na działanie odmy olejowej?
Tak. Częsta jazda na krótkich dystansach, zwłaszcza zimą, sprzyja gromadzeniu się skroplin i kondensatu w układzie odmy, co może prowadzić do jej zatkania lub zamarzania w niskich temperaturach.
