Kluczowymi elementami układów hydraulicznych są oleje, które przenosząc energię i wprawiając dane urządzenie w ruch, stanowią też istotny składnik konserwujący podzespoły mechanizmu, przedłużając jego żywotność. Sprawdź, jakie jest zastosowanie olejów hydraulicznych. Czym powinny się cechować i na co zwrócić uwagę, nabywając olej hydrauliczny?
Z artykułu dowiesz się między innymi:
- Jakie właściwości mają oleje hydrauliczne?
- Na co zwrócić uwagę wybierając olej hydrauliczny?
- Jak często należy wymieniać olej hydrauliczny?
Spis treści:
- Oleje hydrauliczne – właściwości
- Lepkość
- Stabilność termiczna
- Odporność na utlenianie
- Właściwości ochronne przed korozją
- Filtrowalność
- Właściwości smarne
- Wydzielanie powietrza
- Deemulgacja
- Cechy przeciwzatarciowe oraz przeciwzużyciowe
- Oleje hydrauliczne – zastosowanie
- Jak często wymieniać olej hydrauliczny?
- FAQ – olej hydrauliczny
- Jak dobrać olej hydrauliczny do konkretnej maszyny?
- Jak często wymieniać olej hydrauliczny?
- Co oznaczają symbole HV i HL na olejach hydraulicznych?
Oleje hydrauliczne – właściwości
Pożądane właściwości oleju hydraulicznego powinny uwzględniać specyfikę środowiska, w jakim dany olej ma spełniać swoje funkcje. Stąd ogromne zróżnicowanie poszczególnych rodzajów olejów, przy czym wszystkie powinny odznaczać się wspólnymi parametrami pracy, do których trzeba zaliczyć:
- Lepkość;
- Stabilność termiczną;
- Odporność na utlenianie;
- Właściwości ochronne przed korozją;
- Filtrowalność;
- Właściwości smarne;
- Wydzielanie powietrza;
- Deemulgację;
- Cechy przeciwzatarciowe oraz przeciwzużyciowe.
Każda z powyższych cech predysponuje olej do zastosowań zgodnych z wymogami urządzeń zalecanych przez producenta. Z tych samych powodów, oleje podlegają podziałowi na produkty przemysłowe, biodegradowalne, preparaty dla lotnictwa, czy wreszcie dla przemysłu spożywczego.
Wyjaśnijmy, czym są poszczególne parametry i jaki mają wpływ na funkcjonalność olejów hydraulicznych.
Lepkość
Lepkość jest podstawowym kryterium decydującym o przydatności oleju. Należy pamiętać, że wysoka lepkość oleju może spowodować wystąpienie zjawiska kawitacji (tworzenie się i nagłe zanikanie pęcherzyków gazowych), co powoduje zmiany ciśnienia oleju, zmniejszając wydajność układu, oraz wpływając negatywnie na elementy techniczne urządzenia i jego szczelność. Zbyt niska lepkość wpływa na utratę właściwości smarnych.
Wpływ na zmianę właściwości oleju hydraulicznego ma ciepło, z tego powodu niektóre ciecze cechują się lepkością na poziomie 150, co z założenia niweluje wpływ rosnącej temperatury.
Stabilność termiczna
Pracujące elementy układu hydraulicznego przekształcają od 10 do 25% energii mechanicznej w ciepło. Dzieje się tak na skutek tarcia pomiędzy poruszającymi się składnikami zespołów mechanicznych.
Wzrost temperatury oleju wpływa na obniżenie jego lepkości przy zwiększonej szybkości utleniania. Aby tego uniknąć, należy wybierać oleje stabilne termicznie, odpowiadające profilowi pracy danego układu. Zapobiegnie to nagrzewaniu się preparatu do temperatur uznawanych za skrajne. Pewnym rozwiązaniem jest świadomy wybór oleju o wyższej klasie lepkości w przypadku spodziewanych wyższych temperatur, np. latem.
Wyjątkowo dobrą stabilnością termiczną odznacza się olej Total Azolla, a długi czas pracy cieczy uzyskiwany jest dzięki stabilności oksydacyjnej.
Odporność na utlenianie
Stopień utleniania oleju jest zależny od temperatury panującej w układzie. Wewnątrz rozgrzanej instalacji gromadzą się osady, zatykające filtry, a także przyczyniające się do powstawania ognisk korozji.
Zadaniem oleju hydraulicznego jest między innymi ochrona układu przed tym zjawiskiem, czemu na przeszkodzie staje proces utleniania. W celu podniesienia stopnia odporności na utlenianie, producenci stosują odpowiednie dodatki przeciwutleniające – na przykład klasy HL (wzbogacone o inhibitory korozji oraz utleniania).
Właściwości ochronne przed korozją
Wspomniane powyżej utlenianie oleju hydraulicznego nie jest jedyną przyczyną korozji. Poszczególne typy olejów wyposażone są w dodatkowe inhibitory korozji, co znajduje zastosowanie w przypadku maszyn i urządzeń wyjątkowo narażonych na rozwój ognisk korozji (funkcjonujących stale w wilgotnym środowisku, lub tych pracujących na otwartej przestrzeni).
Filtrowalność
Na skutek ciągłej eksploatacji, w olejach gromadzą się zanieczyszczenia w postaci osadów lub drobinek metalu, powstałych na skutek zachodzących w układzie procesów ciernych.
Zmniejszony opór w trakcie filtrowania wpływa pozytywnie na oczyszczenie cieczy, dzięki czemu olej hydrauliczny dłużej zachowuje swoje parametry. Doskonałym przykładem jest wysokojakościowy olej hydrauliczny Shell Tellus, chroniący układy przed tworzeniem się szlamów i osadów (właściwości potwierdzone przez test ASTM D 943 TOST – Turbine Oil Stability Test).
Właściwości smarne
Zadaniem oleju w układzie hydraulicznym jest też ułatwienie ruchu oddziałujących na siebie części, co ma zabezpieczyć je przed zbyt szybkim zużyciem. Jest to szczególnie widoczne w przypadku mechanizmów funkcjonujących z dużą częstotliwością. W takich sytuacjach zaleca się stosowanie olejów klasy HM, zawierających dodatki chroniące elementy narażone na wysokie obciążenia.
Wydzielanie powietrza
W miejscach narażonych na nagłe zmiany ciśnienia (np. w pobliżu zaworów), często występuje piana, składająca się z pęcherzyków powietrza, zaburzających strukturę oleju. Zjawisko prowadzi do powstawania uszkodzeń związanych z opisaną wcześniej kawitacją.
Pożądaną konsystencję oleju, a co za tym idzie przeniesienie energii mechanicznej bez zakłóceń, zapewnia szybkie odpowietrzenie. Jednym z produktów odznaczających się znakomitym uwalnianiem powietrza oraz wykazującym niską tendencję do tworzenia piany jest Fuchs Cassida Fluid HF – olej przeznaczony głównie dla przemysłu spożywczego.
Deemulgacja
Obecność wody w układach hydraulicznych jest wynikiem zmian temperatury, kiedy to urządzenie po zakończonej pracy schładza się, pobierając wilgoć z otoczenia. Skroplona w zbiorniku oleju para wodna obniża skuteczność oleju, doprowadzając do hydrolizy zawartych w cieczy dodatków. Zaradzić temu może wykorzystanie olejów, wykazujących wzmocnione właściwości deemulgacji.
Cechy przeciwzatarciowe oraz przeciwzużyciowe
Oleje przeznaczone do pracy w szczególnie ciężkich warunkach są uszlachetniane dodatkami, których zadaniem jest poprawa właściwości smarnych. Substancje te, tworząc na powierzchni metalu warstwę ochronną, zapobiegają procesom ciernym, co wpływa na wydłużenie żywotności całego układu hydraulicznego. W tym segmencie na uwagę zasługują: Total Equivis, olej odznaczający się wysokim wskaźnikiem: lepkości i przeciwzużyciowym, oraz Shell Naturelle o podobnych cechach.
Oleje hydrauliczne – zastosowanie
Oleje hydrauliczne przenoszą energię z napędów hydraulicznych do odbiorników. Najczęściej spotykanym zastosowaniem olejów są pompy i cylindry oraz silniki. Za pośrednictwem siłowników (np. gilotyny do metalu, prasy krawędziowe) oleje są w stanie funkcjonować nawet w ekstremalnych warunkach:
- wahania temperatury;
- wysokiego ciśnienia;
- zwiększonego tarcia.
Oleje hydrauliczne stosowane są także w warunkach wymagających idealnej czystości cieczy oraz odporności na nagłe zmiany ciśnienia, czy temperatury. Właściwości odpowiadające powyższym kryteriom spełnia olej przeznaczony dla lotnictwa – Aeroshell Fluid, zawierający w swoim składzie dodatki gwarantujące idealną płynność w niskich temperaturach, dużą odporność na zużycie, utlenianie, korozję, a także odporność na ścinanie.
Jak często wymieniać olej hydrauliczny?
W trakcie eksploatacji olej hydrauliczny podlega procesowi starzenia się, ma kontakt z powietrzem, tracąc swoje pierwotne właściwości. Zatem wymiana zużytego oleju jest jedną z najistotniejszych czynności serwisowych, utrzymujących układ w ciągłej gotowości do realizacji zadań roboczych. Należy przypomnieć, że stary olej wypełniony jest zabrudzeniami, których nadmiar powoduje większe tarcie, co zwykle prowadzi do usterek, a nawet poważnych uszkodzeń.
Wymiana oleju powinna być przeprowadzana zgodnie z zaleceniami producenta danej maszyny, zgodnie z zasadą, że korzystniej jest wymieniać olej częściej, aniżeli w ogóle. Średnio, wymiana oleju powinna następować co 3000 mh.
W przypadku starych maszyn i urządzeń dobór oleju powinien być poprzedzony dokładną analizą kryteriów, zgodną z wymogami maszyny i specyfikacją oleju hydraulicznego. Trzeba uwzględnić fakt, że technologie produkcji płynów smarujących podlegają stałemu rozwojowi, co może mieć wpływ na przydatność oleju w określonych warunkach.
Szukasz najlepszego oleju hydraulicznego? Skorzystaj z formularza kontaktowego lub obszernej bazy wiedzy.
FAQ – olej hydrauliczny
Jak dobrać olej hydrauliczny do konkretnej maszyny?
Dobór odpowiedniego oleju hydraulicznego powinien uwzględniać jego właściwości oraz zalecenia producenta maszyny.
Jak często wymieniać olej hydrauliczny?
Zaleca się, by wymiana oleju była przeprowadzana przynajmniej co 3000 mh, chyba że producent urządzenia wskaże inne interwały czasowe.
Co oznaczają symbole HV i HL na olejach hydraulicznych?
Olej hydrauliczny oznaczony symbolem HV to rodzaj oleju mineralnego głęboko rafinowanego przeznaczonego do pracy w ciężkich warunkach. Olej HL to olej mineralny rafinowany wzbogacony o inhibitory korozji i utleniania.
